Zondagsmiddagborreltip, part quatre: zwart-wit

“Zwart is wit. Geloof dat, weet dat, en vergeet dat jij of iemand ooit het tegenovergestelde dacht.” In een totalitaire staat, zoals in de roman 1984 geschetst wordt, noemt George Orwell deze manier van redeneren “Newspeak”. Het dictatoriale regime van Big Brother voert bizarre semantische taalwijzigingen door die de burgers moeten hersenspoelen. Dat het boek van Orwell geen fictie is bewijst  een hedendaags voorbeeld:“Omgekomen bij de oefeningen aan de grens met Oekraïne“. In Putin’s Rusland heeft men Orwell aardig begrepen.  Newspeak wordt daar met verve toegepast op het mediabeleid. Met uiterste precisie wordt het publiek bestookt met zorgvuldig gekozen woordsamenstellingen. De wereld dient te geloven dat Moskou niet de aggressor is, en dat Rusland zich niet bemoeit met de politiek van Kiev.

Gaan we terug in de tijd naar het jaar 1984, dan lijkt het alsof er weinig is veranderd. De USSR (Союз Советских Социалистических Республик), zoals het destijds heette, verschilde in mediabeleid niet veel van het huidige Rusland. Een briljant voorbeeld uit dat jaar  is de legendarische schaakwedstrijd tussen de Russisch regerend wereldkampioen Anatoli Jevgenevitsj Karpov en zijn Azerbeidzjaanse uitdager Garri Kimovitsj Kasparov. De regels waren simpel: 6 partijen winnen gaf recht op de titel. Het kampioenschap werd echter een uitputtende loopgravenstrijd. Na negen wedstrijden stond het 4-0 voor Karpov. Kat in het bakkie voor de regerend wereldkampioen, zou je zeggen, maar niets was minder waar. Karpov wilde beslist winnen en Kasparov had besloten niet op te geven. Kasparov groef zich 17 (!) partijen in met gelijkspel, tot hij uiteindelijk toch een koning moest weggeven. Karpov, nog maar één puntje verwijderd van het kampioenschap zette alles op alles (/seth).  Maar na weer vier keer gelijkspel won Kasparov (5-1)! Er volgde een ware uitputtingsslag van 14 (?) partijen waarna twee potjes op een rij in het voordeel van de Azerbeidzjaan: 5-3.

Er gebeurde wat niemand had voorzien: Florencio Campomanes, de voorzitter van de schaakbond greep hoogstpersoonlijk in: beëindigen van de wedstrijd wegens te lang duren. Niemand, zelfs de schakers niet, hadden hier om gevraagd. Het eerste schaakkampioenschap ter wereld waarbij er geen winnaar werd uitgeroepen. Maar waarom? Tot op de dag van vandaag wordt er gespeculeerd over deze kwestie. Karpov, het blonde symbool van intelectueel Rusland mocht niet verliezen van een Armeens-Joodse nietsnut uit een of ander satellietstaatje. Rusland was het lichtend centrum van de USSR. Kasparov was een propagandaprobleem dat opgelost diende te worden. Er wordt beweerd dat de KGB een hartig woordje heeft gesproken met de voorzitter van de schaakbond om hem te bewegen de match af te zeggen.

In 1949, het jaar dat het boek van Orwell uitgegeven werd, maakte  barman Gustave Tops in het Hotel Metropole voor de Amerikaanse ambassadrice Perle Mesta de cocktail genaamd Black Russian: neem een tumbler met voldoende ijs, overgiet dit met 5 delen wodka en vervolgens 2 delen koffielikeur (Kahlúa). De variant op deze cocktail is de White Russian: voeg dan extra 3 delen room toe (liever geen melk, meer vet zorgt voor een langere smaakbeleving). За здоровье!

https://www.youtube.com/watch?v=LJoGaogtyjE