Op 26 April 1986 ging er iets een klein beetje mis in de kerncentrale van Tsjernobyl. We weten niet of het de oekraiense versie van Homer Simpson was die, na z’n voeten op het verkeerde knopje te leggen, heel erg hard “D’ah” riep, maar het gevolg was de grootste kernramp in de geschreven geschiedenis van de mensheid.
Overigens ook in de ongeschreven geschiedenis, want voor de tijd van het spijkerschrift gaan we er vanuit dat, terwijl ze net vuur aan het uitvinden waren, kernsplitsing nog een beetje te hoog gegrepen was. Dat was meer iets voor na de stelling van Pythagoras, dachten we, maar het duurde ietsjes langer voor we van A2 + B2 = C2 door-evolueerden naar E=MC2, qua fysische wetenschappen.
Veel mensen weten niet dat Tsjernobyl in Oekraïne ligt, concluderen we nadat we naast het archief een oude aflevering van De Vakantieman vonden waarbij mensen Tsjernobyl op de kaart aan moesten wijzen. Gemiddeld gezien kwamen we erop uit dat de mensen bij benadering dachten dat het een eilandje in de Stille Zuidzee zou moeten zijn of het exacte punt van de Noordpool, afhankelijk van hoe je de lijnen trok. En dat was dus in 1991, toen mensen nog af en toe aan topografie deden. Vandaar tijd voor een opfriscursusje. Je eigen Retecool presenteert voor het goede doel, de algemene kennis, in het kader van het referendum (en de subsidiecenten): 14 dingen die je nog niet wist over Tsjernobyl. En zo wel, dan doe je maar alsof.
1. ‘Je straalt helemaal, man’
Tsjernobyl was nogal een dingetje, stralingstechnisch. In tegenstelling tot Jomanda, als Tsjernobyl je water instraalde dan deed het iets met je. Vergelijkbaar met Jomanda liep je dan de kans dood te gaan aan kanker. Relatief gezien stuurde de kernramp 400x zoveel straling de atmosfeer in als Fat Man.
2. Superhelden
800.000 mannen riskeerden hun leven door zichzelf bloot te stellen aan straling. De reden? Proberen te redden wat er te redden valt. 20.000 daarvan overleden aan de gevolgen van stralingsziekte. 5.000 pleegden zelfmoord toen ze merkten dat ze besmet waren. Zo zie je maar weer, de held uithangen is leuk, maar je wordt er niet altijd Deadpool door. Meestal niet zelfs. En al helemaal geen Peter Parker (gelukkig niet, met z’n emo pubergezeik de hele tijd).
3. Kanker. Overal kanker.
In de jaren na de kernramp stierven in Oekraïne en de omringende landen 93.000 mensen meer aan kanker dan normaal het geval was. Dat is natuurlijk maar net wat je normaal vind. De geruchten gaan dat de Sovjet-Unie het eindelijk een beetje op vond schieten qua verdelging van staatsvijanden, maar dat het wel wat jammer was dat de selectie zo onnauwkeurig was. Maar dat zijn geruchten, dus pin ons daar niet op vast.
4. Radioactief
Nee, dit gaat niet over Serious Request, hoewel er dus volgens onze informatie nog nooit een Serious Request voor de stralingsslachtoffers van deze wereld is geweest. Stralen is gewoon in je eigen kracht staan, maar intussen wonen er wel meer dan 5 miljoen mensen in gebieden die besmet zijn met radioactief materiaal.
5. Lalala geld
Sommige mensen zijn teruggekeerd naar hun woningen aan de rand van de 30-kilometer zone rondom Tsjernobyl om zo overheidssubsidie ter compensatie van de directe slachtoffers op te kunnen strijken. Gezien de gezondheidsrisico’s zou je denken dat dat wellicht niet het beste plan is, maar het is altijd nog beter dan sommige subsidie-aanvragen.
6. Met takken.
De 30-kilometer zone rond de centrale heet nu de “Vervreemdingszone” en is het meest unieke natuurgebied ter wereld waar wolven, beren, herten en andere dieren ongestoord kunnen leven. De straling zorgt ervoor dat boombladeren fel rood-oranje gekleurd zijn. Deze informatie hebben we niet van Hans Teeuwen. In de herfst wordt het bos rond Tsjernobyl om deze reden ‘het rode bos’ genoemd.
7. Betrokken Burgers
De ramp bij Tsernobyl is het enige overgebleven level 7-incident op de Internationale Nuclear Events Scale. Daarmee is het officieel gezien de grootste door mensen veroorzaakte ramp aller tijden, maar in de redactie bestaat het vermoeden dat dit ook alleen maar komt omdat de oprichting van de Burger King niet kwalificeert als een nuclair event.
Nou, dat waren de eerste 7. We hopen dat u nu iets wijzer bent geworden. Vervoeg u morgen bij ons voor wederom een stukje edutainment naar de mensen toe over Tsjernobyl. Gemekker over incorrecte zaken of het gebrek aan bronvermelding kan, zoals altijd, in de comments.
“Daarmee is het officieel gezien de grootste door mensen veroorzaakte ramp aller tijden, maar in de redactie bestaat het vermoeden dat dit ook alleen maar komt omdat de oprichting van de Burger King niet kwalificeert als een nuclair event.”
Ik gok zo dat oorlogen ook niet meetellen. Die schijnen ook redelijk rampzalig en door mensen veroorzaakt te zijn.
Fukushima heeft dan wel veel minder directe slachtoffers ( 1 officieel…) maar op lange termijn kunnen dat er wel 200.000 worden. Vergelijkbaar met Tsjernobyl dus.
15. Enkele dagen (of zo) na de ramp kwamen radioactieve stofdeeltjes vanuit Tsernobyl met de wind meegevoerd aan in ons land. Vanwege de verwachtte fall-out werd onze Nederlandsche medemens aangeraden om binnen te blijven waardoor besmetting zoveel mogelijk kon worden vermeden. Die dag was het erg lekker weer, de zon scheen. En elk kuddedier ging dus naar het strand toe om daar plat te gaan liggen en dan lekker radioactief stof happen. Behalve Ahmed, ik mooi niet dus. Jaren later tijdens een cursus – Chromatografie, voor wie het wil weten – sprak ik een destijds door de overheid aan onze landsgrens gestationeerde medewerkster. Ze moest inkomend vrachtverkeer vanuit de Russische regio controleren op radioactieve besmetting. Wat ze aantrof was schokkend vertelde ze. Op haar meetapparatuur zag ze getallen verschijnen die vele malen boven de limiet lagen. Ze kreeg orders van bovenaf om een oogje dicht te knijpen. Vrachtwagens kwamen immers om producten te laden, en export is geld. Niet zeiken dus.