Oekraïne Referendum: Mijnbouw in Oekraïne

In Nederland halen we al sinds 31 december 1974 geen steenkool meer uit de grond, maar in Oekraïne is men, naast kerncentrales, voor de elektriciteitsvoorziening nog steeds voor een aanzienlijk deel afhankelijk van steenkool.

Helaas zijn veel mijnen in Oekraïne illegaal en verkeren ze in bijzonder slechte staat. De rebellen in het oosten van het land, waar veel steenkoolmijnen zich bevinden, hebben deze mijnen overigens gelegaliseerd (want werk is werk), zonder de omstandigheden te verbeteren. Maar, zo zeggen ze zelf, nu gaat de opbrengst niet naar het omkopen van politieagenten, maar stromen de inkomsten in de vorm van “environmental tax” rechtstreeks naar de staat (lees rebellen), die dat geld weer kunnen gebruiken voor hun strijd tegen de gevestigde orde in Kiev.

Hoe tegenstrijdig ook, de rebellen verkopen 90% van de gewonnen steenkool aan Oekraïne en gebruiken 10% zelf voor hun energievoorziening. Oekraïne zegt op haar beurt weer dat ze dit wel moeten, omdat ze anders niet aan de energievraag kunnen voldoen en tegelijkertijd de inwoners van de door de bezette gebieden helpen door via aankoop van de steenkool voorzien in het instant houden van werkgelegenheid.

Dat betekent overigens niet dat het allemaal pais en vree is in de Oekraïense mijnbouwindustrie. Integendeel. Sinds het uitbreken van het gewapende conflict in het oosten van Oekraïne, zijn de steenkoolreserves voor steenkool gestookte energiecentrales gigantisch afgenomen en is de bodem in zicht, met als gevolg stroomuitval in het hele land. Want Rusland heeft de gastoevoer ook al teruggedraaid en is uiteraard niet voornemens Oekraïne te helpen zodra de elektriciteit begint te stokken.

Maar eigenlijk is de Oekraïense mijnbouwindustrie al in een vrije val geraakt toen de Sovjetunie uit elkaar viel. In 1975 produceerde Oekraïne nog 216 miljoen ton steenkool, maar in 1996 was die productie al teruggevallen naar 71 miljoen ton. Daarbij staat de Oekraïense mijnbouwer niet echt bekend om haar productiviteit. Door allerlei subsidies en privileges produceert de Oekraïense mijnbouwer veel minder dan mijnbouwers in de haar omringende landen. Niet dat het luie donders zijn, want de omstandigheden in de, zoals al eerder gemelde brakke, mijnen zijn heel slecht. De mijnen liggen bijzonder diep, wat resulteert in een zeer veel doden en gewonden.

Het associatieverdrag probeert deze problemen aan te pakken door onder andere de corruptie tegen te gaan, de mijnbouw te moderniseren en de aanvoer van elektriciteit voor de mijnbouw te verzekeren, waardoor het concurrentievermogen stijgt met als gevolg dat het weer een stevige pijler van de Oekraïense economie kan gaan vormen. Zie artikel 339 uit de associatieovereenkomst:

De partijen wisselen informatie en ervaring uit en verlenen passende steun aan het proces van hervorming van de regelgeving, waaronder de herstructurering van de steenkoolsector (magerkool, cokeskool en bruinkool) om het concurrentievermogen ervan te versterken, de veiligheid van de mijnen en de gezondheid en veiligheid op het werk te vergroten en de milieu-impact ervan te verminderen, waarbij rekening wordt gehouden met de regionale en sociale gevolgen. Ter vergroting van de efficiëntie, het concurrentievermogen en de duurzaamheid dient het proces van herstructurering de gehele steenkoolwaardeketen te bestrijken, dat wil zeggen van de exploratie, via de productie en de verwerking, tot de conversie en de behandeling van residuen van steenkoolverwerking en -verbranding. Deze aanpak omvat tevens de terugwinning en het gebruik van de methaanuitstoot van steenkoolmijnen, alsook van die van de olie- en gaswinning, stortplaatsen en de landbouwsector, zoals onder andere aangegeven in het mondiale methaaninitiatief, waarbij de partijen partners zijn.

Een nee-stem op 6 April betekent dus dat de bovenstaande problemen niet aangepakt kunnen en zullen worden. Stem daarom dus voor de associatieovereenkomst met Oekraïne.