Verslag Persconferentie van het JIT over de MH17

Vanmiddag heeft het JIT (Joint Investigation Team) een persconferentie gehouden over haar bevindingen omtrent het onderzoek naar de aanslag op de MH17. Hieronder een verslag van deze persconferentie.

Er worden vier verdachten gedagvaard. De vier voerden niet het directe commando over de installatie, maar waren de mensen er achter, die het georganiseerden dat die installatie in Oekraïne stond en gebruikt kon worden.

Uitleveringsverzoeken aan Rusland zijn zinloos, want de grondwetten van zowel de Russische Federatie als Oekraïne verbieden uitlevering van verdachten. Deze verzoeken worden daarom niet verstuurd. De dagvaardingen aan 4 personen worden wel verstuurd, voor moord. De vier verdachten worden op de internationale opsporingslijsten geplaatst.

Het onderzoek is bemoeilijkt door ongefundeerde aannames en bewust gecreëerde onwaarheden. De raad heeft de zaak grondig onderzocht en concludeert dat de MH17 is neergehaald door een BUK 9M38 raket. De vraag wie daarvoor verantwoordelijk is, is onderzocht, op een manier die stand kan houden in een rechtszaak.

De BUK taylor (de lanceerinstallatie) was uit de Russische federatie afkomstig, en ging daar na het afvuren van de raket weer naar terug. Aanvankelijk waren er ongeveer 100 mensen in beeld die daar iets mee te maken konden hebben. Inmiddels is gebleken dat velen van hen hier niets mee te maken hebben. Maar een aantal dus wel.

Het gebied is nog steeds ontoegankelijk voor het onderzoeksteam, wat sommige onderdelen van het onderzoek bemoeilijkt. Maar het JIT heeft onder meer veel telecom-informatie ontvangen en kunnen onderzoeken. Door de jaren heen zijn veel getuigen-oproepen gedaan, en die hebben veel informatie opgeleverd. Social media is ook belangrijk voor het onderzoek. Gegevens hieruit worden nog steeds onderzocht.

Deze persconferentie zal eindigen met een nieuwe getuigenoproep.

De verdachten:

Drie Russen: Igor Girkin, Sergey Dubinsky (GRU), Oleg Pulatov. Girkin was “minister van defensie” in de gebieden die onder controle waren van deze strijders. Pulatov was hoofd van de inlichtingendienst.
Eén Ukraïner: Leonid Karchenko, zonder militaire achtergrond. Hij gaf wel leiding aan pro-Russische strijders.
Deze keten van vier verdachten kon worden gebruikt voor het lanceren van de BUK en dus het neerhalen van de MH17.

Hun gezamenlijke doel was het winnen van terrein. Hiervoor werd ook luchtafweergeschut gebruikt. Hoewel zij niet zelf op de knop hebben gedrukt, worden zij ervan verdacht de organisatie van de BUK te hebben verzorgd. De aanklachten zijn:

1. Het doen verongelukken van de MH17 met de doden tot gevolg, volgens art 168. volgens art 289 van het Nederlandse wetboek van strafrecht.
2. De moord op 298 inzittenden van de MH17, volgens art 289 van het wetboek van strafrecht.

De andere betrokken landen hebben hun vertrouwen uitgesproken in het Nederlandse rechtssysteem voor deze vervolging. Het strafproces gaat ook door als de verdachten niet aanwezig zijn. Ze worden als onschuldig beschouwd tot bij de rechter het tegendeel blijkt.

Niet alle details worden nu gedeeld, veel wordt bewaard voor de rechtszaak. Daar kunnen de verdachten hun kant van de zaak belichten. De Russische Federatie wordt verzocht om mee te werken aan rechtshulpverzoeken. De Russische Federatie weigert al een jaar om antwoord te geven op vragen waar de BUK-installatie van de 53e was op 17 juli 2014. Ook gaven zij nog geen informatie over Dubinsky. De verwachting is dat het JIT voor het einde van het jaar de digitale processtukken af te hebben. Het strafproces zal beginnen om 9 maart 2020, en ze vragen de verdachten dan aanwezig te zijn en al eerder informatie te delen.

De getuigenoproep:

Meerdere personen hebben een rol gespeeld bij het neerhalen van de MH17. Het JIT wil echter de hele keten in beeld brengen, zowel die in Rusland als Oost-Oekraine. Het onderzoek naar de personen in deze keten gaat onverminderd door. Daar gaat de getuigenoproep over. Ze laten delen uit een conversatie horen, en laten een stukje chat lezen.

In 2015 is al eens een opname openbaar gemaakt, waarin naar voren kwam dat de BUK taylor en de bemanning uit de Russische Federatie kwam. Uit het gesprek dat nu klinkt, blijkt dat na de lancering de bemanning even niet bereikbaar is. Uit dit gesprek blijkt informatie over deze bemanning. De soldaten waren heel actief op social media. Een soldaat vertelt waar hij was, en met wie ze optrokken, wie de luitenant was. Het JIT maakt de naam van deze luitenant (nu inmiddels kapitein) niet bekend, maar wil graag met hem in contact komen. De leden van de 53e brigade kunnen weten wie de bemanning was van de BUK taylor die de MH17 neerhaalde.

Verdere vragen zijn:

• Wie weet wie deze soldaten waren?
• Wie heeft er informatie over de BUK, en dan met name de installatie met “3 2” op de zijkant?
• Wie weet wie de bemanning van deze installatie was?
• Wie heeft ze daar heengestuurd?

Oost-Oekraine heeft meermaals om militaire steun gevraagd. Girkin voorzag dat ze geen stand konden houden zonder luchtafweergeschut. Hij vraagt om zwaar geschut (“niet iets wat je van de schouder kunt afvuren”) met getraind personeel (want er is geen tijd om zelf mensen op te leiden) en krijgt deze steun. Dat blijkt uit telefoongesprekken die het JIT laat horen. De personen in deze conversatie hielden indertijd een persconferentie hierover. Daarvan laat het JIT beelden zien. Ze worden bevraagd over hun bezoek aan Moskou, maar willen niets zeggen over de inhoud, omdat dat onder militaire geheime dienst zou vallen, zeggen ze.

Het JIT heeft nog meer vragen:

• Wie besloot dat het Russische luchtafweergeschut, specifiek die met “3 2” op de zijkant, naar Oost-Oekraïne moest gaan?
• Wie besloot wie de bemanning daarvan moest worden?
• Wie gaf de opdracht en wat was was de opdracht die ze meekregen?

Het JIT wijst op hun Uitgebreide getuigenbescherming.

Vragenrondje:

NOS: Heeft u enige illusie dat de verdachten zich op 9 maart zullen melden, en wat is de waarde van het proces als ze niet komen?
Antw: Ik verwacht niet dat ze komen, maar we kunnen we toch in de zittingszaal laten zien welk bewijs we hebben. (Om dat door de rechter te laten toetsen – red).

RTL: Is nu wettig en overtuigend bewezen dat R betrokken was bij het neerhalen van de MH17? (en wil meer weten over de Russische hulp bij het onderzoek).
Antw: Dat hebben we al eerder bewezen, ondermeer doordat zij de BUK leverden. De Russische Federatie heeft vanaf dag 1 geen openheid van zaken gegeven. Het is afwachten of dat nu wel gebeuren zal.

OB: In hoeverre is het van belang om de keten van deze vier verdachten tot in het Kremlin te kennen?
Antw: Voor de stap die we vandaag zetten hebben we dat niet meer nodig. Maar het plaatje (over wat er verder op de grond is gebeurd – red) is nog niet volledig ingevuld. Dus het onderzoek gaat door.

Vraag: Komen er nog nieuwe verdachten?
Antw: Dat zou speculeren zijn, wat we niet gaan doen.

Vraag: No active Russian soldiers were named. Why?
Antw: We have not enough evidence to take that step. For these four, we have that.

NOS-radio: U verzoekt klokkenluiders zich te melden. Worden er nu mensen beschermd?
Antw: Er hebben zich steeds nieuwe mensen gemeld. We gaan niet in op de getuigen. Wij bieden bescherming aan iedereen die relevante informatie heeft. Het is een afweging tussen de info die ze kunnen bieden en de bescherming die we moeten bieden.

Russische TV: Welk bewijs heeft u dat het een Russische buk was? Wie zijn de experts die u sprak over de buk?
_{– overleg met de microfoons uit –}
Antw: We received information and radar data from the Russian Federation. We studied both. Our own experts reported to us. This was not immediately clear. We could not see the launch of the rocket. So we put more information together. A judge will decide.

Russische TV: Who are the experts?
Antw: We will report this to the judge.

Vraag: Hoe komt de dagvaarding bij de verdachten?
Antw (soort van): _{(Voor mij onbegrijpelijk gebrabbel van de Maleise woordvoerder.)}

Einde persconferentie.