Oekraïne referendum: Kerncentrales in Oekraïne

Kernenergie en Oekraïne lijkt op het eerste gezicht geen goed huwelijk. Bij iedereen staat de kernramp van Tsjernobyl in het geheugen gegrift, ook al is dat inmiddels 30 jaar geleden.

Tijdens een fout met het testen van de koelinstallatie van één van de reactors ontstonden er, door enorme energiepieken, een aantal explosies waarna de reactor openscheurde en er een kettingreactie met catastrofale gevolgen ontstond. Het radioactieve fall-out gebied, veroorzaakt door de radioactieve rookwolk, besloeg drie landen en de gevolgen waren over vrijwel heel Europa meetbaar.

Maar dat betekende niet het einde van kernenergie in Oekraïne. Sterker nog, na Frankrijk is Oekraïne het land met het grootste percentage opgewekte energie uit kerncentrales. Bijna 50% van haar elektriciteit haalt Oekraïne uit kernenergie. Frankrijk doet met 77% overigens aanzienlijk meer.

Daarnaast staat de grootste kerncentrale van Europa ook in Oekraïne, namelijk de Zaporizhia kerncentrale die met zes kernreactors een aardige sloot  (6000MW) elektriciteit opwekt. Tijdens de onrust in 2014 is één van de reactors van de Zaporozhia kerncentrale uitgevallen, wat vervolgens blackouts in het hele land veroorzaakte (in combinatie met een ernstig gebrek aan steenkool, door die zelfde onrust).

In het totaal staan er vijf vier (één is niet afgebouwd) kerncentrales in Oekraïne die dus samen bijna de helft van de elektriciteit opwekken. De eerder genoemde Zaporizhia kerncentrale is de grootste, maar de overige centrales zijn ook niet echt kleine jongens.

Zo heb je de Chmelnitski kerncentrale die met vier reactors 4000MW elektriciteit op zou moeten kunnen wekken. Ware het niet dat twee van de vier reactors al bijna 30 jaar in “aanbouw” zijn.

Op de altijd gezellige Krim staat ook zo’n niet afgebouwde kerncentrale, de Krim kerncentrale. In 1976 is men begonnen met de bouw van deze kerncentrale, maar na de ramp in Tsjernobyl bedacht men dat het wellicht toch handig was om de boel even wat nader te inspecteren. En wat bleek? Het ding stond in een geologisch onstabiel gebied, dus werd de bouw stil gelegd. het gevolg is dat er nu dus al 30 jaar een betonnen ruïne staat, die overigens tussen 1993 en 1999 plaats heeft geboden aan het al eerder door ons geprezen Kazantipfestival.

Een kerncentrale waar wel alle vier de reactors van zijn afgebouwd en ook in gebruik (en dus een elektriciteitscapaciteit van 4000MW) is de Rivne kerncentrale in het noordwesten van Oekraïne. Oh wacht, ik vergis me, want er zijn dan wel vier reactors in gebruik, maar in de planning stonden zes reactors. je raadt het al, die laatste twee zijn ook nooit afgebouwd.

De kleinste kerncentrale van Oekraïne staat bij de plaats Yuzhnoukrainsk en heeft drie reactors waarmee iets meer dan 2500MW elektriciteit opgewekt wordt. In het totaal wekt Oekraïne via de overkoepelende organisatie Energoatom dus ruim 14.000MW elektriciteit op via kerncentrales en zet daarmee bijna 40.000 mensen aan het werk, maar is tot nu toe behoorlijk afhankelijk van Rusland voor supplies en brandstof voor de centrales.

Planning is om de komende jaren 1,5 miljard euro te investeren in het upgraden en onderhoud van de kerncentrales, maar vooral in het onafhankelijker worden van Rusland voor het draaiende houden van deze centrales. Want in principe zijn het allemaal dezelfde soort reactors als die van Tsjernobyl. Een fijne upgrade kan dus geen kwaad, maar gaat niet lukken zonder hulp uit Europa. En daarom is een ja-stem vanuit Nederland redelijk cruciaal.