De verantwoordingspost over het referendum die je wist dat ging komen is eindelijk hier

Christus te paard, kom op Retecool, alleen -edet- is toch nog bezig met dat hele Oekraïnereferendum? Klopt. Alleen een ruime week geleden was er een opleving in het nieuws rond de subsidies. Nu stond er in de Volkskrant dat de Volkskrant nog niet alle documenten had ontvangen van de Referendumcomissie.

En dat klopte, want Retecool was even op de rem gaan staan bij de commissie. We hadden vooraf inzage gekregen in welke stukken de commissie openbaar wilde maken om vervolgens aan te geven dat we graag nog even wilde checken of alles wegge-vandersteurd was met de zwarte stift dat weg moest. Ons hartje openbaarheid, maar dat wil niet zeggen dat alle namen van alle vrijwilligers die Retecool hebben geholpen maar op straat moeten komen te liggen. Inmiddels met de landsadvocaat gebabbeld en het is top, dus vandaar dat we, zoals gezegd hartje openbaarheid, de hele flikkerse boel zelf ook online blaffen. (En omdat we best trots zijn op hoe hihahilarisch onze vaststellingsaanvraag was).

PAS OP! LONGLONGLONGREADALERT!

Geachte commissie,

En dan nu, het verslag dat u wist dat ging komen, is eindelijk hier.

Bent u er klaar voor? Kunt u dat ooit echt zijn?

Voor u ligt de verslaglegging behorende bij de aanvraag van Retecool.com voor de definitieve vaststelling van de subsidie inzake het eerste raadgevend referendum.
Het is natuurlijk een spannend moment. Het eerste door het volk uitgelokte referendum in de geschiedenis van ons kikkerlandje. Alles is nieuw, niets is zeker, ook de uitslag niet. Hoewel Retecool zich tot het uiterste ingezet heeft, is helaas toch de meerderheid van de stemmen negatief uitgevallen. Gelukkig worden we daar niet op afgerekend, maar teleurstellend is het wel.

Aan ons heeft het niet gelegen, dat zal wel uit dit verslag blijken. Uw commissie heeft een formulier vastgesteld, maar gelukkig mochten we als bijlage het inhoudelijke verslag bijvoegen, het had overigens ook niet op het formulier gepast. Hoewel vlot geschreven is het wel een heel epistel geworden. Nu is dat ook onze grootste USP, tikken.

Gedeeltelijke toewijzing subsidie

Allereerst ten aanzien van de aanvraag en de toewijzing. Uw commissie heeft bij de toewijzende beschikking enkele posten gekort en geschrapt. Er is beraad geweest intern over de te volgen strategie, er had immers bezwaar gemaakt kunnen worden, maar uiteindelijk zijn we tot de slotsom gekomen dat we het “ermee moesten doen”.

Alleen al op formele gronden was onze jurist het er faliekant mee oneens, motiveringsgebrek hier, kans laten liggen om vragen te stellen daar, maar zoals u in onze initiële aanvraag heeft kunnen lezen, we rekenden op de festivalmentaliteit van eenieder dus hebben het bezwaar maken overgeslagen omdat we ook met het wel toegewezen budget meenden een degelijk resultaat neer te kunnen zetten en uit het uiteindelijke resultaat blijkt wel dat dit enorm goed gelukt is.

De bezwaartermijn liep natuurlijk grotendeels door de referendumperiode heen, op later moment was een andere overweging inmiddels ook dat, nu iedere letter die getikt wordt openbaar gemaakt gaat worden (middels de Wob) en de aantrekkende hijgerigheid rond de subsidie, de focus, wanneer er bezwaar gemaakt zou worden, mogelijk meer zou liggen op de kosten van de subsidie en veel minder op de inhoud, iets dat met name de eerste paar weken na de toewijzing het geval was. Verschrikkelijk jammer want de focus is in de media te weinig geweest op de inhoud naar ons idee.

Zo wilde de NOS (en andere media) graag inzage in onze aanvraag. We hebben na (telefonisch) contact met uw commissie direct toegezegd dat we de NOS zelfs graag te woord wilden staan om daarna de relevante stukken uit de aanvraag te verstrekken maar toen we ons op die manier open en actief opstelden hebben we niets meer van de NOS vernomen ondanks rappel van onze kant. Het leek meer te gaan om een speurtocht naar een mogelijk relletje over de subsidies dan de inhoud van het referendum zelf.

Kortheidshalve de zaken die anders zijn gegaan dan initieel gepland door deze beperkte toewijzing:

Zo is de afwijzing van de vrijwilligersvergoedingen een geweest die het wat lastiger maakte om mensen er op uit te sturen om video’s op te nemen, anders dan mogelijk uit de formulering in onze aanvraag ook begrepen kan worden was het niet de bedoeling een (laag) salaris te betalen uit deze post. De toelichting van het aanvraagformulier bevatte deze uitleg immers al dat zulks niet toegestaan was.

Doordat ook op de post audiovisueel en reiskosten gekort werd in het deels toewijzende besluit was de praktische conclusie redactiebreed dan ook “prima, als de commissie minder vlogs wil, dan gaan we daar minder tijd in (kunnen) steken”. Als we de onkosten van de vrijwillige redactieleden niet kunnen vergoeden, hun reiskosten niet of minder en ook met 1 camera moeten werken of twee minder goede dan steken we onze tijd maar in nog meer bloggen in plaats van ook vloggen. En zo geschiedde.

Ten laatste wees uw commissie de verzochte kosten voor de IT ondersteuning deels af.
Hoewel het uiteindelijk gelukkig nog best goed gegaan is hebben we regelmatig performance problemen gekend. Zoals u vermoedelijk weet draait een website op een server of (in het geval van Retecool) meerdere servers. Nu is het natuurlijk mogelijk om voor 14 euro een hostingpakketje voor een jaar aan te schaffen en daar alles op te kletteren (google op “goedkope webhosting” en de aanbieders buitelen over elkaar heen om u voor een ei en een bos borsthaar een jaar te voorzien van een webstek), maar dat pakketje zou vermoedelijk na 14 minuten al door de toebedeelde bandbreedte en schijfruimte heen zijn.

Om een volledige backup te maken van Retecool bijvoorbeeld inclusief het archief zijn 25 DVD’s nodig, de verhoogde bezoekersstromen kosten daarmee een stuk meer geld en tijd dan alle “reguliere” aanbieders kunnen bieden.

Waar het een complexe website als Retecool betreft levert dat flink wat manuren op om danwel ad hoc op te schalen als de bezoekersaantallen daartoe aanleiding geven danwel capaciteit tijdelijk op te schroeven danwel mankracht om de site te tweaken zodat zonder directe serveruitbreiding de “tent in de lucht blijft”. Denk dan aan bijvoorbeeld plugins uitschakelen in het CMS systeem, bepaalde zaken tijdelijk archiveren e.d.
Het is namelijk geen doen om een deel van de “reguliere” Retecool uit de lucht te halen en tijdelijk niet aan te bieden omdat de referendumbezoekers toevallig in de rij staan.

Zo ook de verzochte uptimeondersteuning. Dit is een dienst die aangeboden wordt aan websiteeigenaren waar bij overbelasting van de server (wanneer deze onbereikbaar is door te veel bezoekers/aanvragen) de servers van bijvoorbeeld Cloudflare en Amazon AWS aan de bezoekers een “kopie” van de website serveren. Deze kopie kan soms tot een dag oud zijn en is recenter naarmate er meer geld op tafel gelegd wordt. Zo is het, door de beperktere toewijzing op die post, regelmatig voorgekomen dat gedurende kortere tijd bezoekers Retecool uit “de leesmap” lazen, simpelweg omdat vier uur ervoor de laatste “kopie” getrokken was. Zonde, want de artikelen die in de tussentijd geschreven waren (en waar mensen juist op zo’n moment vaak voor komen) zijn dan onvindbaar.
We hebben na inzending van de aanvraag pas kennis kunnen nemen van de lijst “rules of engagement” die uw commissie heeft gebruikt bij de beoordeling van de bedragen voor de posten op de diverse aanvragen, stukje evaluatie voor ons is dat bij een volgend referendum die IT post dus uitgebreider onderbouwd moet worden, of dat er bij een afwijzing toch geprocedeerd moet worden. Zoals reeds aangekaart, daar is om ons moverende redenen niet voor gekozen.

Door de referendumperiode heen hebben we 3 keer grote downtime gekend en is de site er een ruime 100 keer voor minimaal een aantal minuten uitgeweest. We hebben enorme mazzel gehad (en capabele IT ondersteuning) dat dat niet meer geweest is, maar bij een volgend referendum zullen we daar een beter gemotiveerde aanvraag voor indienen.
“Iemand had verder de cache uitgezet”. Normaal is dat een grap binnen de retecoolredactie, interne humor, maar door het referendumproject hebben wij een bug in de W3 cache plugin voor wordpress gevonden. Zo was een van de grotere downtimemomenten te wijten aan deze plugin die vol onderuit ging door overbelasting. Dan heb je drie IT’ers die met zweet op de voorhoofden staat te proberen de boel weer in de lucht te brengen, want je bent net geretweet door Viktoria Koblenko.

Uiteindelijk resultaat

Het uiteindelijke resultaat mag er wezen:

• Actief campagne gevoerd van de week van de toekenning tot zelfs na de referendumdag, als een van de weinigen vanaf de eerste dag actief bezig.
• Meer dan 200 artikelen online gepubliceerd over het referendum, variërend van uitgebreid inhoudelijke longreads, een serie wat luchtigere posts tot dagelijkse updates en actueel nieuws over het referendum.
• Er zijn Kamervragen gesteld naar aanleiding van publicaties van Retecool
• Veelvuldig werden artikelen van Retecool aangehaald als “gekleurd maar inhoudelijk juist” door neutrale mensen alsook voorstanders
• Nieuwsuur heeft aandacht besteed aan de Retecoolcampagne
• Het brede publiek gebruikte Retecool als “antwoord” op berichtgeving uit het neekamp (1, 2, 3, 4).
• De bezoekersaantallen zijn geëxplodeerd en het is nog nooit zo druk geweest op Facebook.

Praktisch:

Dan praktisch, er zijn ruim 200 berichten gepost, naar ons idee volstaat een verwijzing naar www.retecool.com. De artikelen blijven online staan en vormen zo een tijdsdocument. Als u ze graag geprint wilt hebben horen wij het graag, dan krijgt u alles als een soort leesmap nagestuurd.
Na het toekennen van de subsidie zijn we in beperkte kring bij elkaar gaan zitten en hebben we het plan van aanpak doorgenomen.
Dat bestond kortgezegd uit het volgende:

• Onze vaste jurist akkert het verdrag door, maakt een overzicht van alle zaken die relevant zijn om over te posten of die uitdieping benodigen
• Iedere dag vanaf de start tot de referendumdag moet er minimaal één inhoudelijke grotere post of twee kortere posts online komen over het referendum.
• De stijl van schrijven van Retecool leent zich goed voor luchtige artikels, enerzijds moet dus in de inhoudelijke posts opgepast worden voor te veel joligheid, anderszins moet in de luchtige posts ruimte zijn om “full retaart” te gaan. (een uitvinding van redacteur Bas Taart)
• Er moeten diverse opnamedagen zijn voor de vlogs waarbij in wisselende samenstellingen opnames gemaakt worden.
• In de week voor het referendum moet er een piek ontstaan in berichtgeving en de referendumdag zelf moet de druktste dag qua aantal geplaatste artikelen worden in de historie van Retecool

Het reikt te ver om alle blogposts bij te voegen of zelfs maar per stuk te bespreken. Er zijn echter een aantal die we kort willen aanstippen:

• Vitali Klitschko
• Porno uit Oekraine/orgaanroof/14 vodka’s uit Oekraine
• Partij voor de Dieren
• Thierry Baudet
• Tsunamisering
• News roundup

Vervolgens per stuk:

• Vitali Klitschko
  Dit was met afstand de langste inhoudelijke post. Het grote probleem met Oekraïne als onderwerp is dat er geen “smoel” aan zit. Het is ver weg, vast koud, ze vechten elkaar de tent uit, er liggen nog dode Nederlanders tussen de zonnebloemen, ze hebben allemaal vierkante hoofden en de vrouwen zijn mooi.
  Het artikel over Klitschko gaf in die zin het land een smoel, plus gaf een mooie weergave van de strijd op Maidan die tot de val van de regering leidde.
• Porno uit Oekraine / orgaanroof / 14 vodka’s uit Oekraine
  Zoals u waarschijnlijk hebt gezien toen u de originele aanvraag beoordeelde is dat Retecool varieert van uitgebreide inhoudelijke stukken tot louter vertier ende vermaeck. Door de referendumperiode heen zijn er een aantal artikelen verschenen met een lollige insteek en naast dat deze leuk waren om te maken hebben ze verrassend veel effect gehad.
  Nu zal vermoedelijk deze aanvraag tot vaststelling de enige zijn waar het woord “porno” in voorkomt. Gelukkig is dit ook de enige aanvrager van subsidie die met “porno” een discussie op gang kreeg over het referendum.
  Orgaanroof was een ander onderwerp waar met de wekelijkse helpdesk een twist aan gegeven kon worden. Zo gaf Thierry Baudet namelijk aan dat voor het verdrag stemmen zou leiden tot vrouwenhandel, wapenhandel en orgaanroof.
• Partij voor de Dieren
  Over de partij van Marianne Thieme zijn diverse artikelen geschreven door de periode heen (1, 2, 3, 4)`. Ze werden regelmatig geciteerd als argument vóór, tot Viktoria Koblenko aan toe (1, 2). Via diverse subsidies propageerde de PvdD voor een nee-stem, maar helaas in veel gevallen op onzuivere gronden. Op dit punt heeft Retecool bijvoorbeeld zichtbaar bijgedragen aan diverse online discussies over dat onderwerp.
• Thierry Baudet
  De een is er idolaat van, de ander hoort een enorme lading onzin loskomen wanneer hij begint te praten. Er is een enorm aantal artikelen geplaatst met Baudet in de hoofdrol, iedere keer de pijnlijke onzin die hij debiteerde zorgvuldig filerend. Want hoewel hij zelf concludeerde dat het een heel fijn debat was zijn er vanuit zijn hoek continue leugens gedebiteerd als zijnde waarheden over het verdrag. Hoewel Retecool niet de voorkeur heeft voor een ad hominem aanval was in dit geval het lastig om de aanval niet te openen op zoveel aperte onzin.
• Tsunamisering
  Geert Wilders introduceerde hem, de allesvernietigende tsunami van <vul onderwerp van de week in>. Het angstbeeld dat die enge buitenlanders onze banen, dochters en nieren komen inpikken is dus volstrekt nergens op gebaseerd. Deze post werd ook weken later nog steeds als een van de beste gedeeld.
• News roundup
  Het referendum leverde een gestage stroom aan berichten op in de media. In februari ging het nog vooral over subsidies, WC rollen en andere franje bij gebrek aan inhoudelijke informatie, anders dan de posts op Retecool. Vanaf maart begon ook de rest van Nederland zich tegen het referendum aan te bemoeien. Vandaar dat vanaf 8 maart (vrijwel) dagelijks een referendum news roundup gemaakt is. Dit bevatte enerzijds nieuwsberichten uit de landelijke media maar ook regionale initiatieven en opmerkelijk nieuws. Het was zeer zeker niet de bedoeling om een volledig dekkend overzicht te genereren iedere dag, maar in beginsel is vooral gepoogd om “wat die dag speelt” tenminste via 1 bron te benoemen. We hebben feedback gekregen van lezers die aangaven dat, nu ze het referendum volgden de news roundup op Retecool hun dagelijkse “digest” was van wat er de dag ervoor allemaal gebeurd was.

Vloggen:

Voor het resultaat van het vloggen verwijzen we u naar ons Youtubekanaal. De filmpjes zijn prima bezocht zoals u aan de bezoekersaantallen kunt zien, beter dan verwacht zelfs en het maken van de vlogs heeft veel plezier opgeleverd.
Wel is opgevallen dat het maken van bijvoorbeeld zoiets als “tussenstukjes” zo makkelijk nog niet is. Zo hebben we een flinke lading filmpjes uit de Brusselreis bijvoorbeeld die zonder grondige nabewerking niet in te zetten zouden zijn, ook was een flink deel niet bruikbaar doordat het te snel opgenomen was, met te veel licht of zat er te veel beweging in de beelden. Nu zijn onze redactieleden natuurlijk geen videoprofessionals, maar een volgende keer gaat daar dus op begroot worden om een professional erbij te trekken.
Hoewel we minder vlogs hebben kunnen maken dan in de aanvraag gepland, enerzijds door onbruikbaarheid van een deel van het materiaal voor het gewenste kwaliteitsniveau, anderzijds door beperkte mogelijkheden door de beperkte toewijzing, heeft het wel enorm bijgedragen aan het doel.
De video’s werden erg goed bezocht en droegen daarmee bij aan het levendiger maken van andere discussies. Zo zijn we onder andere in Brussel geweest, hebben opnames gemaakt op diverse plaatsen in Nederland, hebben onder andere debatavonden bezocht en zoals blijkt uit ons youtubekanaal een aardig bereik gegenereerd.

Planning, of waar je tegen aanloopt als je een project in een week uit de grond moet stampen.

Initieel was het plan om doorlopend een ruime week vooruit te werken. Per dag zouden er dan nog 2-3 posts geschreven moeten worden met actuele content, de rest stond allang klaar. Dit is prima gelukt voor de vrijwillige redactie ten aanzien van de reguliere Retecoolcontent, voor de referendumartikelen werd het van tijd tot tijd een hele dag ad hoc gaten stoppen. Wanneer je immers over een redactie van 14 man artikelen verdeeld hebt en de desbetreffende redacteuren hebben het werk voor woensdag en donderdag al klaargezet voor eindredactie en SEO optimalisatie maar de redacteuren die voor maandag en dinsdag moeten schrijven hadden last van “dingen” zoals “kinderen”, “afspraken” of de meest hardnekkige “hun baan”, dan zit de dedicated redactieplanpuntmuts met de handen in het haar, want waar moet dan die content vandaan komen.

Een stukje evaluatie voor onszelf is dat we bij een volgend referendum vier weken vol gas gaan in plaats van nu de volledige periode, simpelweg omdat je planningstechnisch tijd tekort komt tenzij je nog 1,5 FTE extra erbij haalt.

Een ander probleem waar we tegenaanliepen was dat na een aantal weken het gas erop, de meeste redactieleden referendum-moe begonnen te worden. En dan moet je nog een ruime week tot het referendum vullen. Wat daarbij niet helpt is dat op de Facebookpagina het debat vooral bestond uit onderbuikbrullend Nederland voor wie “debat” gelijk staat aan het in hoofdletters achterlaten van “NEE” of varianten daarop in de comments en inhoudelijke discussie uit de weg gaan. Men leest dan de artikelen niet maar ziet Oekraïne staan en nadat de rode waas bij hen weggetrokken is staan de comments op de Facebook van Retecool vol met onsamenhangende en spelfoutrijke reacties die het midden houden tussen “de hooge heeren in den haag moeten doot” en “jullie zijn nassi’s”.

Op de “hoge heren in Den Haag” valt veel af te dingen, maar “doot” is niet het type discussie dat Retecool inzet en we houden niet zo van nasi.

Het is, om een bekende internetmeme te gebruiken, net alsof je aan het schaken bent met een duif. Die schijt het bord onder, slaat de schaakstukken om en loopt dan triomfantelijk weg alsof hij gewonnen heeft. Weer niet onze favoriete debatstijl en daarmee erg demotiverend voor de redacteuren. Evaluatiepuntje voor volgende keer, afhankelijk van het onderwerp Facebookpromotie heroverwegen.

Dat is ook de reden dat we de webpromotie vrij snel grotendeels uitbesteed hebben. Na twee weken zonk ons de moed al in de schoenen met de felle, ongenuanceerde en niet op enig debat gerichte reacties op Facebook, zodat we de focus meer gelegd hebben op het aantrekken van kwalitatief hoogstaandere bezoekers via andere kanalen. Dat heeft onder andere geresulteerd in een kleine 600 nieuwe geregistreerde lezers op Retecool die vanwege het referendum een account aanmaakten om zo deel te kunnen nemen aan het debat.

We hebben uiteraard ruwe data beschikbaar van de bezoekersaantallen en de promotiefactor daarin maar gezien u vermoedelijk meer aanvragen te behandelen heeft hebben we het voor dit moment bij een managementsamenvatting gehouden.

Het betreft hier een mix die ingezet is tussen Facebook advertenties en contextgebaseerde advertenties. Denk daarbij aan AdWords en soortgelijke tekstgebaseerde mogelijkheden. Dit is uit handen gegeven om een lagere kostprijs per bezoeker te kunnen bereiken. Hoewel dit slechts voor een deel van het extra bezoek heeft gezorgd (wat iets positiefs zegt over de inhoudelijke kwaliteit van de blogposts nu deze dus veel organisch/natuurlijk bezoek aantrekken) is het wel een belangrijk onderdeel geweest van de bezoekersmix.

We hebben gemerkt dat het aantal likes op de Facebookpagina van Retecool toegekomen is met bijna 20% gedurende de referendumperiode. Dit zijn bezoekers die daarmee aangeven graag de referendumberichten van Retecool doorlopend in hun nieuwsoverzicht te willen ontvangen.

Daarnaast ging het adverteren op Facebook de laatste twee weken flink omhoog in prijs (of omlaag in verwacht bereikresultaat) omdat er vanuit alle potjes subsidie tegelijk tegen elkaar opgeboden werd. De enige die daar beter van is geworden is Facebook en dat leek ons zonde van het belastinggeld. We hebben dus een baseline aan presence laten inzetten maar hebben het budget verder laten spreiden, dit was al te zien in de stijgende prijs van de CPC in de week van 28 maart en daarna de dalende.

Daarbij merkten we op dat vanuit Facebook de exposure op zich wel gerealiseerd werd, maar dat in verhouding weinigen doorklikten naar de artikels zelf. Zoals al eerder aangekaart leverde Facebook ook veel scheldpartijen op. Hoewel het sec gezien wel een vorm van “debat” ontlokte droeg het naar ons idee niet inhoudelijk genoeg bij aan de discussie over het referendum. Vandaar het uitwijken naar promotie die specifiek naar de website toetrok in plaats van enkel de Facebookpagina.

Qua feedback/evaluatie is het de vraag of bij een volgend referendum we weer een dergelijk grote post zouden opnemen in de begroting. We zijn namelijk zelf ook wel een beetje verbaasd van juist de organische groei van de bezoekersaantallen. We hadden, eerlijkheidshalve, verwacht dat we het aantal extra bezoekers door de referendumposts zouden verdubbelen met de inzet van de web/facebookpromotie. Naar nu blijkt is de organische groei vele malen hoger dan wat met de betaalde promotie bereikt is.

Zo zou vermoedelijk een deel van het bedrag ook aangewend kunnen worden voor een paar extra handjes op het plannen en klaarzetten van posts waar dat nu nog deels samenviel met zelf ook moeten tikken.

Verder nog een praktisch punt, zoals in de aanvraag aangegeven was het plan om middels gebruikmaking van loonkostenregelingen nog extra te besparen op de kosten “menskracht”. Helaas bleek dat dit geen haalbare kaart te zijn waarna we hebben gekozen voor de meest kosten efficiënte methode, factuurbasis, zoals in de aanvraag al aangekondigd.

Overige posten:

Reiskosten

De post reiskosten was al beperkt door uw commissie, wat ons beperkte in de mogelijkheden qua reizen. Anderzijds hebben we hier alsnog op overgehouden. Hij was volledig opgebruikt gegaan als iedereen z’n declaraties had ingediend. Maar, om onze redacteur Bas Taart te citeren, “kom op, ik ga niet die 3,14 euro voor de tram naar het café declareren waar ik dat interview voor Nieuwsuur had met Chris Ostendorf, geef wat over is maar terug aan de overheid. Ostendorf betaalde de koffie toch al.”
Deze post is als laatste betaald, op 31 mei 2016.

Persberichten

Hierbij was het daadwerkelijke resultaat wisselend. Het ene persbericht leidde tot kamervragen, het andere persbericht werd totaal niet opgepakt door de media. Dit heeft vermoedelijk ook te maken met de nogal gepolariseerde houding binnen het land in de referendumperiode waardoor het ene bericht wel aanspreekt en het andere genegeerd wordt omdat dit niet binnen het straatje past.

Zoekmachineoptimalisatie

Dit was een gouden greep. We hadden al eerder ervaring opgedaan met het bedrijf dat dit onderdeel uitgevoerd heeft en hebben daar bezoekersaantallen flink kunnen opkrikken na A/B testen.

In dit geval hebben we het qua procedure zo ingezet dat alle posts die klaar waren (uit de planning of informeel toegewezen) klaargezet werden voor eindredactie. We merkten namelijk direct al dat geen enkele tikfout onbestraft zou blijven nu de NRC die meteen uit had gemeten in hun artikel over de subsidieregeling.

Deze eindredactie werd danwel intern danwel extern uitgevoerd, afhankelijk van de beschikbaarheid van de redactieleden die aangewezen waren als taalnazi’s van dienst. Het is immers niet de bedoeling dat een artikel overkomt op de lezer als een HAVO 4 spreekbeurt. Daarna werden de kant en klare posts nog extern gecontroleerd op mogelijke SEO verbetering. Met name het doorspekken van teksten met bepaalde keywords (bijvoorbeeld minimaal eens in titel, inleiding en het slot), het iets schuiven met woorden in de titel waardoor het meer “clickbait” opleverde en bijvoorbeeld de toevoeging van een vaste referendumbalk onder iedere post hebben gezorgd voor een flinke verhoging van de organische bezoekers en ook de retentie op de site.

Zo hebben we gezien dat op het onderwerp “referendum” Google News de Retecool artikelen (hoewel gezien de reguliere focus van de site vergezeld van de tag “satire”) steevast hoog in de resultaten positioneerde.

Apparatuur/telefoon/internetkosten

Zoals aangegeven was deze post gekort door uw Commissie. Vandaar dat er een eenvoudigere camera gehuurd is. Verder is volgens plan laptops en internet/telefoonkosten ingehuurd/afgenomen.

Subsidievaststelling

Hoewel het u niet zal verbazen is het laat beschikbaar stellen van het formulier niet handig geweest in dit hele proces. Ruim drie weken na het referendum is iedereen de fijne details alweer vergeten en moet je graven om die details (of stukken) te vinden. Voor de volgende keer zou het dan ook fijn zijn als het formulier vooraf al bekend is, dan is gedurende het proces beter informatie te verzamelen. Nu is het nodig geweest om allerhande zaken opnieuw uit te werken of opnieuw op een rijtje te zetten doordat de wijze waarop uw commissie de informatie wenst afwijkt van hoe we dachten -cq gegokt hadden- dat het mogelijk zou worden.

Verder, meer van juridische aard, wanneer een rechtspersoon een factuur ontvangt zijn daarmee, gezien het doorgaans door rechtspersonen gehanteerde factuurstelsel, de kosten gemaakt. Het is ons gelukt om de betalingen te doen vóór het inzenden van de aanvraag, maar dat is ten dele omdat de BV per maand BTW aangifte doet en dan nog met kunst en vliegwerk, ook omdat pas met het vaststellen van het formulier bekend werd dat de facturen ook voldaan dienden te zijn voor indiening. Het is in dat kader aan te raden om bij een volgend referendum gewoon 100% over te maken in plaats van de nu gestorte 80%. Het feit dat er facturen zijn lijkt ons namelijk in beginsel voldoende om de verschuldigdheid van de gemaakte kosten te bepalen en daarmee de subsidiabelheid. Nu moest 40% van het toegekende bedrag voorgefinancierd worden omdat naast de BTW van 21% ook die laatste 20% voorgeschoten diende te worden.

In onze initiële aanvraag stelden we al dat we verbaasd zouden zijn als we niet ruim binnen het budget zouden blijven. Hoewel daarbij flink geholpen door uw commissie hebben we, behoudens een aantal vlogjes minder dan vooraf gepland, een beter resultaat neergezet dan we vooraf hadden durven dromen voor nog geen 80% van het geraamde budget.

En aangezien openbaarheid van bestuur dus keihard apenkloten de frituurpan uitwokt hebben we HIERRRRRRR alle documentatie zoals ook aan de media gestuurd is door de referendumcommissie. Wij doen niet aan “artikeltjes over met interpretatie”, je krijgt de ruwe data.